Menu
Close

🍈 FAQ: Wszystko, co powinieneś wiedzieć o czerymoja (Annona cherimola)

Czerymoja, nazywana także custard apple (ang. jabłko budyniowe), to tropikalny owoc o kremowej konsystencji i słodkim, wyjątkowym smaku. Choć w Polsce wciąż uznawany za egzotyczny, zyskuje na popularności ze względu na swoje wartości odżywcze i walory smakowe. Sprawdź nasz przewodnik typu FAQ.

📌 Co to jest czerymoja?

Czerymoja (Annona cherimola) to owoc pochodzący z Ameryki Południowej, szczególnie z obszarów górskich Peru i Ekwadoru. Roślina należy do rodziny flaszowcowatych (Annonaceae). Owoce mają miękką, kremową konsystencję i nieco ziarnistą miąższ — często porównywaną do deseru budyniowego o smaku łączącym ananasa, banana i mango.

👉 Nazwa angielska: Cherimoya
👉 Inne nazwy: Jabłko budyniowe, Custard Apple
👉 Roślina tropikalna, półzimozielona

🛒 Najpopularniejsze rodzaje czerymoja w handlu

W Polsce czerymoję można kupić w sklepach ekologicznych, hipermarketach i przez internet. Najczęściej spotyka się odmiany uprawiane w Hiszpanii (zwłaszcza w rejonie Grenady i Malagi), a także Peru i Chile.

Najpopularniejsze odmiany handlowe:

  • 🥭 Fino de Jete – uprawiana w Hiszpanii, o dużych, sercowatych owocach i bardzo słodkim smaku.
  • 🥭 Bronco – odmiana z Chile, bardziej wytrzymała w transporcie.
  • 🥭 White – popularna odmiana w USA.
  • 🥭 Booth, El Bumpo i Chaffey – rzadziej spotykane w Europie.

W Polsce najczęściej kupujemy czerymoję z etykietą “Produkt z Hiszpanii”.

🥗 Jakie substancje i witaminy zawiera czerymoja?

Czerymoja to prawdziwa kopalnia składników odżywczych. Oprócz naturalnych cukrów i błonnika zawiera witaminy i minerały niezbędne dla zdrowia.

Główne składniki odżywcze:

  • 🍊 Witamina C – silny antyoksydant, wspiera układ odpornościowy i uczestniczy w produkcji kolagenu. (20 mg / 100g – 33% RWS)
  • 🍌 Witamina B6 (pirydoksyna) – niezbędna dla funkcjonowania układu nerwowego. (0,2 mg / 100g – 15% RWS)
  • 🍃 Błonnik pokarmowy – reguluje pracę jelit, pomaga obniżać poziom cholesterolu. (3 g / 100g)
  • 💪 Potas – wspiera pracę serca i reguluje ciśnienie krwi. (278 mg / 100g – 14% RWS)
  • 🩸 Magnez – poprawia metabolizm energetyczny, działa antystresowo. (18 mg / 100g – 5% RWS)
  • 🦴 Wapń – niezbędny dla mocnych kości. (10 mg / 100g)

Indeks glikemiczny: ok. 35 (niski)
Kaloryczność: ok. 75 kcal / 100g

Źródła:

  • US Department of Agriculture – Nutrition Facts Database
  • European Food Safety Authority (EFSA) Reports (2020)

🌎 Występowanie czerymoja i import do Polski

Czerymoja rośnie naturalnie w krajach takich jak:

  • Peru
  • Boliwia
  • Chile
  • Kolumbia
  • Hiszpania (Andaluzja – największy producent w Europie)
  • USA (Kalifornia)

Główne kraje eksportujące do Polski:

  • 🇪🇸 Hiszpania (80% importu na polski rynek)
  • 🇵🇪 Peru
  • 🇨🇱 Chile

Źródło: Eurostat, dane za 2023

🌱 Uprawa czerymoja w Polsce – czy to możliwe?

W klimacie Polski czerymoja nie przetrwa zimy na zewnątrz. Można jednak próbować uprawy w szklarniach lub jako roślinę doniczkową. Potrzebuje:

  • Stałej temperatury powyżej 18°C
  • Nasłonecznionego stanowiska
  • Przepuszczalnego podłoża

Siew nasion możliwy wczesną wiosną (marzec-kwiecień).

🍴 Czy czerymoja nadaje się do spożycia na surowo?

Tak! Czerymoja doskonale smakuje na surowo. Jednak uwaga – nie można spożywać pestek ani skóry, które zawierają toksyczne substancje alkaloidowe (m.in. anonacyna), mogące powodować problemy neurologiczne przy spożyciu dużych ilości.

Jak jeść:

  • Rozetnij owoc na pół i wybierz łyżeczką miąższ
  • Uważaj na czarne, twarde nasiona – są niejadalne

📅 Kiedy sadzić, kiedy dojrzewa?

  • Siew: marzec–kwiecień (w cieple)
  • Kwitnienie: czerwiec–lipiec
  • Dojrzewanie: grudzień–luty (w krajach śródziemnomorskich)
  • Sezon handlowy: listopad–kwiecień

📦 Zbiór i przechowywanie

  • Czerymoja jest zbierana w stanie niezbyt dojrzałym.
  • Dojrzewa w temperaturze pokojowej w ciągu 2–3 dni.
  • Przechowywać najlepiej w temperaturze 10–12°C do tygodnia.

🍯 Popularne przetwory z czerymoja

  • Dżemy i konfitury – z dodatkiem cytryny i przypraw
  • Smoothie i koktajle – z bananem, mlekiem roślinnym
  • Musy owocowe – jako deser lub nadzienie do ciast
  • Lody i sorbety – kremowa konsystencja idealna do mrożenia

🍽 Do jakich dań pasuje czerymoja?

  • Desery – jogurty, sałatki owocowe, kremy, galaretki
  • Śniadania – owsianka, musli, pancakes
  • Kuchnie świata:

🇲🇽 Meksykański napój "Batido de cherimoya"
👉 Składniki: mleko, miąższ czerymoja, odrobina wanilii i cukru.
👉 Przygotowanie: blendujemy i podajemy na lodzie.

🇵🇪 Peruwiański deser "Helado de cherimoya" – lody z mlekiem skondensowanym i wanilią.

🇪🇸 Hiszpańska sałatka z czerymoja: z rukolą, prosciutto i orzechami włoskimi.

🇮🇳 Indyjski chutney czerymoja – z dodatkiem kuminu i chili jako dodatek do curry.

🍳 Sztuczki kulinarne z czerymoją

  • Aby szybko dojrzała – włóż do papierowej torby z jabłkiem lub bananem 🍌
  • Nie blenduj z pestkami – mogą być toksyczne!
  • Można zamrażać miąższ jako bazę do smoothie czy lodów ❄️
  • Sok z czerymoja nadaje się jako naturalny słodzik do lemoniady 🍹

🤔 Ciekawostki i ostrzeżenia

🧠 Czerymoja zawiera związki (wolne alkaloidy) takie jak anonacyna, mogące wpływać na układ nerwowy – bardzo wysokie spożycie wiązano z parkinsonizmem atypowym w Gwadelupie.

🪻 Czerymoja to nie tylko owoc – liście rośliny były używane w medycynie tradycyjnej jako środek przeciwwymiotny i uspokajający.

⚠️ Alergenność: rzadko, ale możliwa nadwrażliwość. Zaleca się ostrożność u osób z alergią na owoce tropikalne.

Źródła:

  • Food Chemistry Journal, 2018
  • Parkinsonism & Related Disorders Journal, 2008
  • EFSA Journal

📆 Kiedy sezon na czerymoja i ceny?

Sezon handlowy: listopad – kwiecień
Najwyższe ceny: listopad-grudzień (15–22 zł / szt.)
Najniższe ceny: luty-marzec (9–12 zł / szt.)

Wskazówka: Najkorzystniej kupować czerymoję pod koniec zimy.

📚 Podsumowanie

Czerymoja to smaczny i odżywczy owoc o wielu walorach kulinarnych. Idealnie nadaje się na desery, smoothie i lody. Zawiera dużo witaminy C, błonnika oraz potasu i magnezu. Nie należy jednak jeść pestek ani skóry! Sezon trwa od listopada do kwietnia – to wtedy warto jej szukać w sklepach!

📌 Użyte źródła

  • USDA National Nutrient Database
  • EFSA (European Food Safety Authority)
  • Parkinsonism and Related Disorders Journal, 2008
  • Eurostat Data (2023)
  • Food Chemistry Journal, Vol. 263, 2018
  • FAO – Food and Agriculture Organization

🍈 Smacznego i zdrowego odkrywania czerymoja!