Menu
Close

🍊 FAQ – Wszystko, co musisz wiedzieć o persymonie (kaki)

Persymona, znana też jako kaki lub hurma, to jeden z najstarszych uprawianych owoców na świecie, ceniony za swój słodki smak, bogactwo składników odżywczych i wszechstronność kulinarną. Poniżej znajdziesz rzetelne informacje na temat persymony – oparte na naukowych źródłach – w przystępnej formie pytań i odpowiedzi.

🍑 Co to jest persymona?

Persymona to owoc drzewa Diospyros (gr. "pokarm bogów"), pochodzącego z Azji Wschodniej, głównie Chin, Korei, Japonii. Należy do rodziny ebenowatych i przypomina pomidora lub pomarańczową śliwkę. Do dziś uprawia się ją głównie w Azji, ale również w krajach basenu Morza Śródziemnego, USA, Brazylii i Izraelu.

🍈 Jakie są najpopularniejsze rodzaje persymony w handlu w Polsce?

W polskich sklepach najczęściej spotkamy:

  • Kaki (Diospyros kaki) – najczęstsza odmiana handlowa
  • Hachiya – sercowaty kształt, miękka i cierpka, spożywana tylko bardzo dojrzała
  • Fuyu – twarda, mniejsza od Hachiyi, można ją jeść na surowo jak jabłko
  • Rojo Brillante – hiszpańska odmiana, eksportowana do Polski
  • Sharon – izraelski wariant kaki, bez pestek, mniej cierpki
  • Triumph – podobna do Sharon; pozbawiona tanin

👩‍⚕️ Jakie substancje i witaminy zawiera persymona i jak wpływają na zdrowie?

Persymona to owoc bogaty w witaminy, błonnik, antyoksydanty i minerały. 100g zawiera:

  • 💪 Witamina C (66% RWS) – wzmacnia odporność i działa antyoksydacyjnie
  • ❤️ Beta-karoten (prowitaminy A) – chroni wzrok i poprawia stan skóry
  • 💊 Witamina E i K – działanie antyoksydacyjne i wspierające krzepnięcie krwi
  • 💃 Witamina B6 i foliany – wspomagają metabolizm i układ nerwowy
  • 🧠 Mangan (17% RWS) – wpływa na układ nerwowy i przemiany węglowodanów
  • 💓 Potas (161 mg / 5% RWS) – normalizuje ciśnienie krwi
  • 🌾 Błonnik (3,6g / 13% RWS) – obniża poziom cholesterolu i reguluje trawienie
  • 🍇 Tanniny (garbniki) – działają przeciwwirusowo i przeciwzapalnie
  • 🛡 Antyoksydanty (m.in. luteina, zeaksantyna) – chronią komórki przed stresem oksydacyjnym

Źródła: USDA National Nutrient Database, PubMed, "Nutrients" Journal 2019;11(9):2110

📊 Składniki odżywcze persymony na 100g

  • Kalorie: 70 kcal
  • Węglowodany: 18.6 g
  • Białko: 0.6 g
  • Tłuszcz: 0.2 g
  • Błonnik: 3.6 g
  • Witamina C: 7.5 mg (66% RWS)
  • Witamina A: 81 µg (9% RWS)
  • Potas: 161 mg (5% RWS)
  • Żelazo: 0.15 mg (1% RWS)
  • Indeks glikemiczny (GI): ok. 55 (średni)

🍍 Gdzie rośnie persymona i skąd trafia do Polski?

Najwięksi producenci:

  • Chiny 🇨🇳 (ponad 70% światowej produkcji)
  • Korea Południowa 🇰🇷
  • Japonia 🇯🇵
  • Hiszpania 🇪🇸 – główny eksporter do Polski (szczególnie odmiana Rojo Brillante)
  • Izrael 🇮🇱 – odmiana Sharon

Najwięksi importerzy: Niemcy, Holandia, Polska, Kanada, USA

Polska importuje persymony głównie z:

  • Hiszpanii (odmiana Rojo Brillante)
  • Izraela (Sharon)
  • Włoch, Portugalii

Źródła: FAO, Eurostat, MRiRW 2022

🌱 Czy persymona rośnie w Polsce?

Choć pełne uprawy w gruncie są ograniczone przez klimat, niektóre odmiany przystosowane do chłodu (np. Diospyros virginiana, rosyjska odmiana Meader) są uprawiane amatorsko. Najlepiej sadzić ją wczesną wiosną w miejscach osłoniętych, np. zachodnia Polska. Kwitnie w maju-lipcu, owoce dojrzewają jesienią (październik–listopad).

🥄 Czy można jeść persymonę na surowo?

Tak. W zależności od odmiany:

  • Fuyu, Sharon – jada się jak jabłko, na surowo, chrupiące
  • Hachiya – musi być dojrzała i miękka, inaczej jest cierpka (zawiera taniny)

Jak bezpiecznie spożywać:

  • Myć skórkę lub obierać
  • Sprawdzać dojrzałość (Hachiya po dojrzeniu przypomina galaretkę)
  • Można mrozić i rozmrażać, by pozbyć się goryczy

🧺 Kiedy zbiór i jak przechowywać persymonę?

  • Zbiór: październik–listopad (w klimacie umiarkowanym)
  • Przechowywanie: w chłodzie (2–5°C), do 2 tygodni
  • Dojrzewanie można przyśpieszyć trzymając z bananem w papierowej torbie

🍯 Najpopularniejsze przetwory z persymony

  • Dżemy
  • Musy
  • Galaretki
  • Suszona persymona
  • Wino z kaki (np. w Korei)
  • Chipsy z persymony
  • Mrożony sorbet

Pasują do:

  • Jogurtów, granoli
  • Pieczonego mięsa (np. kaczka, wieprzowina)
  • Deserów: tart, lodów, muffinek
  • Sałatek z rukolą i serem pleśniowym

🍲 Popularne dania z kuchni świata z persymoną

🇯🇵 Persimmon Daifuku Mochi – kleisty ryż wypełniony nadzieniem z puree kaki

SKŁADNIKI: mąka mochiko, cukier, woda, puree z persymony, skrobia kukurydziana

🇰🇷 Gotgamssam – koreańska przekąska (suszone kaki z orzechami włoskimi owinięte w liście sezamowe)

🇮🇹 Tarta z persymoną i ricottą – kruchy spód, nadzienie z ricotty, jaj, persymony i miodu

🇺🇸 Chlebek z kaki (Persimmon Bread) – forma wilgotnego ciasta z purée z persymony

🇪🇸 Smoothie z kaki i bananem – blendowane owoce z mlekiem lub jogurtem

🥄 Sekrety kulinarne przy przygotowywaniu kaki

  • Dojrzałą persymonę można zmiksować i zamrozić jako sorbet – bez dodatku cukru
  • Taniny można usuwać trzymając owoce kilka dni z jabłkiem lub bananem (emitują etylen)
  • Miękką kaki użyj jako naturalny słodzik do ciast – mniej cukru, więcej błonnika
  • Do tarty najlepiej pasuje Sharon, bo dobrze trzyma kształt po upieczeniu

🤔 Ciekawostki i ostrzeżenia o persymonie

📍Ciekawostka: W Chinach persymona symbolizuje długowieczność i szczęście

❗ Ostrzeżenie: Jedzenie dużych ilości niedojrzałej kaki (z taninami) może prowadzić do bezoarów (kłębów niestrawionej masy) w żołądku

📑 Ciekawostka: Z twardzonego drewna persymony robi się japońskie miecze treningowe (bokken)

⚠️ Alergia? Rzadko występuje – zgłaszano uczulenia na owoce kaki, ale są one bardzo sporadyczne

Źródła: Journal of Ethnopharmacology 2000;118(2):96–102; Arch Med Sci 2013;9(5):1009–1015

📆 Kiedy jest sezon na persymonę i jak kształtują się ceny?

  • SEZON: październik–styczeń (szczyt – listopad)
  • Ceny wysokie: wrzesień (pierwsze dostawy)
  • Ceny średnie: listopad–grudzień
  • Ceny najniższe: styczeń–luty – wtedy opada popyt, a są przeceny

PRZYKŁADOWE CENY:

  • Wrzesień: 12–16 zł/kg
  • Listopad–grudzień: 6–9 zł/kg
  • Luty–marzec (koniec sezonu): 4–6 zł/kg

💡 Pro tip: Kupuj w listopadzie – najlepsze ceny przy najwyższej jakości dojrzałych owoców.

📌 Podsumowanie

Persymona to wyjątkowy owoc o słodkim smaku, który oferuje bogactwo cennych składników – witamin, minerałów i przeciwutleniaczy. Jest uniwersalna w kuchni, od deserów po dania wytrawne, a dzięki coraz lepszej dostępności stanowi wartościowy składnik zdrowej diety.

📚 Wykorzystane źródła

  • USDA National Nutrient Database
  • FAO: Food and Agriculture Organization statistics
  • Eurostat Import Data
  • PubMed: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  • "Nutrients" Journal 2019;11(9):2110
  • Journal of Food Science (2015): Antioxidant activity of Diospyros kaki
  • Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – raporty handlu zagranicznego

🍽 Smacznego kaki!