FAQ: Wszystko, co musisz wiedzieć o pomidorach

Pomidory to jedne z najpopularniejszych warzyw (a botanicznie owoców!) na świecie. Stosowane w kuchni na surowo, pieczone, grillowane, a także jako podstawa wielu sosów i przetworów. W tym artykule znajdziesz szczegółowe informacje o pomidorach, ich odmianach, wartościach odżywczych, sposobach uprawy oraz ciekawostki związane z tym wyjątkowym produktem.

Co to jest pomidor?

Pomidor (Solanum lycopersicum) to roślina z rodziny psiankowatych, pochodząca z Ameryki Południowej. Jest jednym z najważniejszych warzyw uprawianych na całym świecie, używanym w różnych kuchniach i formach. Pomimo częstego nazywania go warzywem, botanicznie pomidor jest owocem – a dokładniej jagodą!

Najpopularniejsze odmiany pomidorów w Polsce

W Polsce dostępnych jest wiele odmian pomidorów, różniących się kształtem, smakiem, kolorem i zastosowaniem. Poniżej lista najczęściej spotykanych:

Bawole serce – duże, mięsiste, wyjątkowo soczyste
Malinowy – słodki, aromatyczny, często spożywany na surowo
Śliwkowy (Roma) – podłużny, mięsisty, idealny do sosów
Cherry (koktajlowy) – mały, słodkawy, często wykorzystywany w sałatkach
Gruszkowy – w kształcie gruszki, często używany do marynowania
Czarny (Kumato, Cherokee Purple) – ciemnoczerwony, o głębokim smaku
Żółty i pomarańczowy – łagodniejsze w smaku, mniej kwaśne niż czerwone odmiany
Tomimaru Mucho – odmiana premium, szczególnie ceniona w gastronomii
San Marzano – klasyczny włoski pomidor, świetny do sosów

Składniki i wartości odżywcze pomidora

Pomidor to doskonałe źródło wielu cennych składników odżywczych. Oto lista oraz ich wpływ na zdrowie:

Likopen – silny przeciwutleniacz, chroniący przed nowotworami i wspomagający serce
Witamina C – wspiera odporność i poprawia wchłanianie żelaza
Potas – reguluje ciśnienie krwi i wspomaga pracę serca
Witamina K – niezbędna do krzepnięcia krwi i zdrowia kości
Beta-karoten – korzystny dla wzroku i skóry
Błonnik – poprawia trawienie i wspiera odchudzanie

Wartości odżywcze (na 100 g pomidora)

Kalorie: 18 kcal
Białko: 0,88 g
Tłuszcz: 0,2 g
Węglowodany: 3,9 g
Błonnik: 1,2 g
Likopen: ~3 mg
Indeks glikemiczny: 15

Źródło: USDA National Nutrient Database

Występowanie pomidorów na świecie

Pomidory uprawiane są na całym świecie, jednak największymi producentami są:

Chiny – ok. 68 mln ton rocznie
Indie – ok. 20 mln ton
Stany Zjednoczone – ok. 10 mln ton
Turcja – ok. 13 mln ton

Skąd pomidory trafiają do Polski?

Polska importuje pomidory głównie z:

Hiszpanii
Holandii
Włoch
Maroka

W sezonie letnim większość pomidorów pochodzi z krajowych upraw.

Uprawa pomidora w Polsce

Kiedy sadzić pomidory?

Pomidory można wysiewać do doniczek w marcu - kwietniu. Sadzonki przesadza się do gruntu po zimnej Zośce (czyli po 15 maja).

Kiedy kwitną i dojrzewają?

Pomidory kwitną od maja do lipca. Owoce dojrzewają w zależności od odmiany od lipca do września.

Jak przechowywać świeże pomidory?

W temperaturze pokojowej – do kilku dni
W lodówce – stracą smak, ale wytrzymają dłużej
Przetwory (ketchup, przecier) – najlepiej w słoikach, w chłodnym miejscu

Popularne przetwory z pomidorów

Ketchup – słodko-kwaśny sos pomidorowy
Koncentrat pomidorowy – zagęszczony przecier, idealny do zup i sosów
Suszone pomidory – skoncentrowany smak, idealny do dań włoskich
Passata – przetarty pomidorowy sos, stosowany do makaronów
Sok pomidorowy – bogaty w potas, często spożywany dla zdrowia

Popularne dania z pomidorów

Pizza Margherita – klasyczna włoska pizza z sosem pomidorowym
Spaghetti Bolognese – makaron z mięsnym sosem pomidorowym
Shakshuka – bliskowschodnie jajka w sosie pomidorowym
Ratatouille – francuski gulasz warzywny z pomidorami
Tikka Masala – indyjski kurczak w kremowym sosie pomidorowym

Sekrety kulinarne przy gotowaniu z pomidorami

Dodaj szczyptę cukru – redukuje kwasowość pomidorów
Nie gotuj w aluminiowych garnkach – mogą wejść w reakcję, zmieniając smak
Zblanszuj, aby obrać skórkę – zalej wrzątkiem na kilka sekund, a skórka sama odejdzie

Ciekawostki o pomidorach

Czy pomidor to alergen? – Rzadko wywołuje alergie, ale może powodować reakcje przy nietolerancji histaminy
Czy można jeść na surowo? – Tak, jednak niedojrzałe pomidory zawierają toksyczną tomatynę
Pomidor był kiedyś uważany za trujący! – W XVII wieku w Europie uważano go za roślinę ozdobną i niebezpieczną do jedzenia

Kiedy kupować pomidory najtaniej?

Najtańsze: Lipiec – Wrzesień (sezon na polskie pomidory)
Najdroższe: Zima (importowane z Hiszpanii, Maroka)
Średnie ceny: Wiosna (zaczyna się sezon krajowy)

Podsumowanie

Pomidory to nie tylko pyszne i wszechstronne warzywa, ale także bogate źródło witamin i składników mineralnych. Można je spożywać na surowo, gotować, dusić i przetwarzać na różne sposoby. Warto korzystać z sezonowych pomidorów, aby uzyskać najlepszy smak i wartości odżywcze.

Źródła:
USDA National Nutrient Database, FAO, Instytut Żywności i Żywienia