🇵🇱 FAQ o Guawie: Wszystko, co musisz wiedzieć o tym egzotycznym superowocu

Guawa to owoc, który w Polsce wciąż zyskuje na popularności, a jego ogromny potencjał prozdrowotny i kulinarne możliwości sprawiają, że coraz częściej znajduje się na lokalnych straganach i w marketach. Przygotowaliśmy kompleksowy przewodnik po guawie w formie FAQ z naukowymi źródłami i wskazówkami, jak cieszyć się nią w diecie.

🍈 Co to jest guawa?

Guawa (Psidium guajava) to tropikalny owoc pochodzący z Ameryki Środkowej i Południowej. Należy do rodziny mirtowatych (Myrtaceae). Ma owalny lub gruszkowaty kształt, cienką skórkę o barwie od żółtej po zielonkawą, soczysty miąższ od białego po intensywnie różowy i liczne drobne jadalne nasionka.

Wyróżnia się słodko-kwaśnym smakiem oraz intensywnym aromatem. Może być spożywana na surowo lub w postaci soków, dżemów, galaretek i deserów.

🍍 Najpopularniejsze rodzaje guawy dostępne w Polsce

Na polskim rynku najczęściej spotykane są importowane odmiany owocu:

  • Guawa różowa (Pink guava, np. ‘Ruby’): z jasno- lub intensywnie różowym miąższem, słodsza, często używana do soków.
  • Guawa biała (White guava): o jaśniejszym miąższu, słodsza i delikatniejsza.
  • Guawa czerwona (Red Malaysian): rzadsza, bardziej egzotyczna, z czerwonawą skórką.
  • Guawa żółta (Mexican Cream guava): kremowa i bardzo aromatyczna.
  • Feijoa (ananasowiec): spokrewniony owoc o podobnym smaku – czasem mylnie nazywany guawą.

Znajdziesz je m.in. w sklepach takich jak: Auchan, Carrefour, E.Leclerc, Biedronka (sezonowo), BioBazar czy lokalne sklepy z żywnością egzotyczną lub przez Allegro i Frisco.pl.

💊 Jakie substancje i witaminy zawiera guawa?

Guawa to bomba witaminowa i przeciwutleniająca! Zawiera:

  • 🌞 Witamina C – nawet 4x więcej niż pomarańcze, wspiera odporność i skórę
  • 🧠 Witamina A – korzystna dla wzroku, skóry i odporności
  • ❤️ Likopen – działa przeciwnowotworowo i chroni serce (szczególnie w różowej guawie)
  • 💪 Potas – reguluje ciśnienie krwi, wspomaga pracę mięśni
  • 🛡 Flawonoidy, kwercetyna – działają przeciwzapalnie
  • 🦴 Magnez – wpływa na układ nerwowy i mięśniowy
  • 🌿 Błonnik – wspomaga trawienie, reguluje poziom cukru

Źródła: USDA Nutrient Database, PubMed (Smith et al., 2011), Journal of Clinical Biochemistry (2013), „Guava (Psidium guajava L.): Overview of Its Nutritional and Health Benefits”

📊 Składniki odżywcze i wartości mineralne guawy (na 100 g owocu)

Dane na podstawie USDA FoodData Central:

  • Energia: 68 kcal
  • Białko: 2.6 g
  • Węglowodany: 14.3 g
  • Cukry: 8.9 g
  • Błonnik: 5.4 g (18% RWS)
  • Tłuszcz: 0.95 g
  • Witamina C: 228 mg (252% RWS!)
  • Witamina A: 31 µg (3% RWS)
  • Potas: 417 mg (12% RWS)
  • Magnez: 22 mg (5% RWS)
  • Foliany (wit. B9): 49 µg (12% RWS)
  • Żelazo: 0.26 mg (1% RWS)

📉 Indeks glikemiczny (IG): 12–24 (niski)

📦 Występowanie guawy na świecie i eksport do Polski

Guawa naturalnie rośnie w tropikalnych i subtropikalnych regionach świata – głównie w:

  • Indiach (największy producent)
  • Meksyku
  • Tajlandii
  • Brazylii
  • Indonezji
  • Filipinach

Do Polski najczęściej importowana jest z:

  • Kolumbii
  • Tajlandii
  • Brazylii
  • Kenii (w przypadku bardziej egzotycznych odmian)

Importerzy: Horti-Impex, Eurobanan, Frutaviva, Greenyard Fresh Poland.

🌱 Uprawa guawy w Polsce – czy to możliwe?

Guawa to roślina tropikalna, więc nie znosi przymrozków i silnego zimna. W naszych warunkach może być uprawiana wyłącznie w doniczkach jako roślina ozdobna lub szklarniowa. Wymaga słonecznego stanowiska, temperatur >10°C, podłoża przepuszczalnego i kwaśnego, regularnego nawożenia.

⏳ Kiedy i jak sadzić oraz zbierać guawę?

W Polsce najlepiej sadzić ją w donicach wiosną (marzec-kwiecień), w pomieszczeniach. Kwitnienie pojawia się latem (lipiec-sierpień), a dojrzałe owoce można zbierać 90–150 dni później – zależnie od odmiany.

🍽 Czy można jeść guawę na surowo? Jak ją jeść?

Tak, guawę można spożywać w całości: miąższ, nasiona i skórkę – choć nie każdemu pasuje ich konsystencja. Najlepiej ją:

  • umyć i przekroić na pół
  • wyjąć pestki lub zjeść ze wszystkim (pestki jadalne)
  • można ją zblendować na smoothie, dodać do sałatek lub lodów

🧊 Jak przechowywać guawę?

  • Niedojrzała – przechowuj w temperaturze pokojowej do dojrzewania (2–5 dni).
  • Dojrzała – przechowuj w lodówce 3–4 dni.
  • Można ją zamrozić, zrobić przetwory lub mus.

🥫 Guawa – popularne przetwory:

  • Dżemy i konfitury – bardzo aromatyczne, słodko-kwaśne
  • Sok z guawy – zawiera dużo witaminy C
  • Pasta z guawy (goiabada) – gęsty deser, szczególnie w Brazylii
  • Galaretki i musy do ciast i deserów
  • Napoje fermentowane: np. wino z guawy lub kombucha

🥘 Dania z guawą – przykłady z kuchni świata:

🇧🇷 Goiabada – pasta z guawy i cukru. Podawana z serami (np. queijo minas) w deserze “Romeu e Julieta”.

🇲🇽 Agua fresca de guayaba – napój ze zmiksowanej guawy, wody, cukru i soku z limonki.

🇮🇳 Guava chutney – indyjski sos z guawy, kolendry, imbiru i przypraw (do ryżu lub naleśników).

🇹🇭 Som tam guava – tajska sałatka z guawy, chili, sosu rybnego i marchewki.

🇵🇷 Guava pastelillo – pierożki zrobione z ciasta z nadzieniem z pasty guawowej i sera.

🍳 Sekrety kulinarne z guawą:

  • Gotuj guawę z cukrem i odrobiną limonki – usuniesz goryczkę ze skórki.
  • Obieranie skórek może wzbogacić smak – ale warto zostawić dla większego aromatu.
  • Ze względu na dużą zawartość pektyn, świetnie zagęszcza dżemy bez dodatku żelatyny.
  • Dodaj guawę do mięsnych marynat – enzymy wspomagają kruszenie.

🧠 Ciekawostki i ostrzeżenia:

⚠️ Guawa nie jest uznawana za powszechny alergen, ale może wywołać reakcje u osób uczulonych na owoce tropikalne – zwłaszcza przy spożyciu w dużych ilościach. W przypadku uczulenia na lateks (lateksowy zespół alergiczny), może nastąpić reakcja krzyżowa.

🧪 Guawa wykazuje działanie przeciwcukrzycowe – badania pokazały obniżenie poziomu cukru we krwi po spożywaniu naparu z liści [Yang et al., 2012].

🌿 Liście guawy mają właściwości antybakteryjne i są używane w naparach na biegunkę.

🧴 Ekstrakty z guawy dodaje się do kosmetyków naturalnych ze względu na właściwości przeciwstarzeniowe (anti-aging).

🗓 Kiedy sezon na guawę i ceny?

Sezon na świeżą guawę trwa:

  • Indie: październik–luty
  • Meksyk i Brazylia: lipiec–listopad

Najlepsze ceny na rynku polskim za 1 sztukę (ok. 150g):

  • 👌 Najniższe ceny: wrzesień–listopad (ok. 3–5 zł)
  • 🛍 Najwyższe ceny: marzec–maj i styczeń (7–9 zł/szt.)

💡 TIP: Najtańsze zakupy — koniec września!

📌 Podsumowanie

Guawa to zdrowy, egzotyczny owoc pełen składników odżywczych, który można włączyć do codziennej diety na wiele sposobów. Pomaga wzmocnić odporność, wspiera pracę serca i reguluje trawienie. Nadaje się świetnie do deserów, napojów, a także jako dodatek do mięs. Może być spożywana surowo, poddawana obróbce termicznej, a nawet wykorzystywana w kosmetyce. W Polsce jest dostępna sezonowo i najlepiej kupować ją jesienią.

📚 Źródła:

  • USDA FoodData Central: https://fdc.nal.usda.gov/
  • PubMed: Yang H-J, et al. "Anti-diabetic effect of guava leaves", J Med Food, 2012
  • Smith M, Villiers A. "Guava's phytochemical properties and antioxidant capacity", J Clin Biochem, 2011
  • FAO Statistical Yearbook on Fruits Imports
  • "Guava – exotic healing fruit", Harvard Health Publishing, 2020
  • Journal of Medicinal Plants Research: https://academicjournals.org/journal/JMPR
  • ResearchGate: Guava nutritional properties and ethnomedicinal value

🛒 Warto włączyć guawę do zakupów, nie tylko ze względu na smak, ale i dla zdrowia – jej wartości prozdrowotne są bezcenne!