🍈 FAQ o Canistel – "Jajecznym Owocu" Tropików
Canistel (Pouteria campechiana), znany również jako "eggfruit", to ciekawy owoc tropikalny o kremowej, żółtej konsystencji przypominającej żółtko jajka, stąd jego potoczna nazwa. Roślina pochodzi z Ameryki Środkowej, ale dziś jest uprawiana w tropikalnych i subtropikalnych rejonach świata. Dzięki swoim wartościom odżywczym zyskuje coraz większą popularność również w Europie – w tym w Polsce.
📦 Co to jest canistel?
Canistel to owoc drzewa Pouteria campechiana z rodziny sączyńcowatych (Sapotaceae). Dorasta do wielkości średniego jabłka, o cienkiej, gładkiej, żółto-pomarańczowej skórce. Miąższ ma intensywnie żółty kolor i suchą, maślaną konsystencję, przypominającą pieczone bataty lub ugotowane żółtka jaj.
Canistel jest owocem klimakterycznym, dojrzewa po zbiorze i staje się miękki i kremowy, co czyni go idealnym do smoothies, deserów i wypieków.
🛍 Najpopularniejsze rodzaje canistel w handlu (w tym dostępne w Polsce)
W Polsce canistel to nadal owoc egzotyczny i trudny do zdobycia, jednak możliwy do zakupu w specjalistycznych sklepach z owocami tropikalnymi lub przez internet – zwykle sprowadzany.
Najpopularniejsze odmiany canistel:
W Polsce dostępność canistela jest sezonowa (import), najczęściej w formie świeżych owoców lub pulpy mrożonej.
🥦 Jakie witaminy i substancje zawiera canistel?
Canistel to skarbnica witamin i mikroelementów.
Najważniejsze składniki:
Zawartość składników odżywczych w 100 g miąższu canistel:
| Składnik | Zawartość w 100 g | % RWS* |
|---|---|---|
| Energia | 140 kcal | 7% |
| Białko | 1.7 g | 3% |
| Tłuszcz | 0.13 g | <1% |
| Węglowodany | 36.7 g | 14% |
| Błonnik | 5.4 g | 21% |
| Witamina A (RAE) | 146 mcg | 16% |
| Witamina C | 19.6 mg | 22% |
| Niacyna (B3) | 1.55 mg | 10% |
| Potas | 420 mg | 12% |
| Wapń | 26 mg | 3% |
| Fosfor | 23 mg | 3% |
| Żelazo | 0.9 mg | 6% |
*RWS – Referencyjna Wartość Spożycia dla osoby dorosłej (2000 kcal)
📊 Indeks glikemiczny canistel: wysoki – ok. 55-65 (zależnie od dojrzałości)
🌍 Występowanie canistel na świecie i import do Polski
Canistel pochodzi z Ameryki Środkowej (Meksyk, Gwatemala), ale jego uprawy znajdują się także na Kubie, w Indiach, USA (Floryda), na Filipinach i Sri Lance.
Najwięksi eksporterzy: Meksyk, Wietnam, Indie, Filipiny
Do Polski trafia głównie z:
Importerzy w Polsce: egzotyczne hurtownie, specjalistyczne markety online (np. tropikalneowoce.pl, exotic24.pl)
🌱 Uprawa canistel w Polsce – czy to możliwe?
Roślina wymaga ciepłego klimatu tropikalnego i nie toleruje mrozu — minimalna temperatura: 4–7°C
Uprawa w Polsce możliwa jest wyłącznie w warunkach szklarniowych/zimowych ogrodach z kontrolą temperatury i wilgotności. W warunkach domowych może być prowadzona jako roślina doniczkowa, ale rzadko owocuje.
🍽 Czy można jeść canistel na surowo?
Tak! Canistel można bezpiecznie jeść na surowo, ale wyłącznie dobrze dojrzały owoc! Niedojrzały smak jest cierpki, kredowy i może powodować dyskomfort żołądkowy.
✅ Jak jeść:
🌾 Kiedy sadzić i zbierać canistel?
🍯 Popularne przetwory z canistel
Canistel świetnie nadaje się do:
Dobrze łączy się z: kokos, wanilia, rum, kardamon, orzechy brazylijskie, mleko roślinne
🥘 Popularne dania z canistel na świecie
🇵🇭 Filipiny – Canistel Halaya (budyń na mleku kokosowym)
🇺🇸 USA (Floryda) – Canistel Pie
🇨🇺 Kuba – Batido de Canistel
🇮🇳 Indie (Kerala) – Custard z canistela
🧑🍳 Sekrety kulinarne przygotowywania canistela
😲 Ciekawostki i ostrzeżenia o canistel
🔬 1. Zawiera karotenoidy – potencjalnie wspomaga profilaktykę raka i starzenia się skóry
📉 2. Może obniżać indeks glikemiczny dań wysokowęglowodanowych przy odpowiednim połączeniu (np. z błonnikiem lnianym)
🤧 3. Nie jest klasyfikowany jako alergen, ale osoby wrażliwe na lateks (np. figi) mogą odczuwać reakcję ze względu na podobną rodzinę botaniczną
🍂 4. Olejek z pestki canistela wykazuje właściwości przeciwzapalne i antygrzybicze (badania in vitro)
📆 Sezonowość i ceny canistela
Sezon: listopad–luty (Ameryka Centralna, Indie, Karaiby)
📉 Najniższe ceny:
📈 Najwyższe ceny:
📢 Kiedy kupować?
Najlepiej kupować na przełomie listopada i grudnia – świeże dostawy, najwyższa jakość i najlepsza cena.
📚 PODSUMOWANIE
Canistel to wyjątkowy owoc tropikalny z dużym potencjałem kulinarnym i wartościami odżywczymi. Choć uprawa w Polsce jest nierealna, możemy cieszyć się jego smakiem dzięki importowi. Jego zastosowania w kuchni są wszechstronne: od lodów i budyni po wytrawne dania wegańskie. Warto go spróbować zwłaszcza zimą – wtedy jest najlepszy i najtańszy!
📗 Źródła:
🍍 Smacznego odkrywania canistela!